Tips voor spelleiders

Elke spelleider geeft leiding op zijn eigen manier. De één is wat rustiger, de ander extraverter. Dat is allemaal prima. Er zijn wel een paar aandachtspunten die voor alle spelleiders gelden, of je het nu online speelt of met elkaar om tafel.

Wat doet de spelleider?

De spelleider helpt om het spel goed te laten verlopen: je begeleidt het proces en bewaakt de sfeer maar je speelt zelf niet mee. Je hebt een neutrale rol. Als je dat lastig vindt, vraag dan aan iemand anders om spelleider te zijn. De spelleider leest bij elke stap de instructie uit de handleiding voor. Leg het spel niet uit, begin meteen.

Je geeft geen inhoudelijke antwoorden en geen sturing aan de inhoud.
Voorkom dat je zelf samenvat, laat indien nodig deelnemers dat doen (vraag: dus…?).
Zorg dat deelnemers met elkaar in discussie gaan, en niet tegen jou gaan praten. (Zeg: vertel het je collega’s).
Blijf op de achtergrond: het mag door elkaar gaan, wees niet te strak.
Lees de handleiding vooraf goed door.

Bewaak de tijd

Het spel moet helemaal uit gespeeld worden. Op het speelbord en in de handleiding staat bij elke stap een tijdsduur. Die tijd is indicatief. Houd je daar niet te strak aan, laat je leiden door de kwaliteit van de discussie. Grijp in als het te veel uitloopt. Zorg dat je zeker 40 minuten overhoudt voor de laatste twee stappen (7 en 8).

Houd de snelheid erin
Zet aan tot volgende stap
Kap discussies af als de spelers het al eens zijn
Houd de tijd zelf in de gaten maar vestig daar niet op voorhand de aandacht op

Focus op doel

Het spel wordt gespeeld met een vooraf bepaald doel. Bepaal het doel niet tijdens het spel want dat gaat ten koste van de speeltijd. Het is jouw taak om de focus van de spelers op dat doel te houden.

Het doel is geen discussiestuk meer tijdens het spel. Check of iedereen hetzelfde verstaat onder het doel. In deze sessie spelen we het spel met het doel: xxx
Schrijf het doel op een flipover zodat het voor iedereen duidelijk te zien is.
Vraag steeds weer: gaat dit nog over het bereiken van het doel?
Noteer interessante discussiepunten die buiten het doel vallen: dan kan die discussie op een ander moment worden gevoerd.

Stimuleer discussie

Onderdeel van het spel is dat de spelers elkaars standpunten en prioriteiten leren kennen, elkaar overtuigen en samen beslissingen nemen. Daarvoor is discussie noodzakelijk. Het is jouw taak discussie te stimuleren.

Nodig uit tot bijval of tegenspraak. Vraag: vinden jullie dit ook?
Als het lang stil is nodig uit tot hardop denken.
Kap discussies, als het tenminste over het doel gaat, niet te snel af.

Zorg voor actieve houding

De beste resultaten krijg je als de spelers een actieve en betrokken houding hebben. Deelnemers die niet achteroverleunen, maar juist op het puntje van hun stoel zitten. Jij kunt die houding activeren, ook als je het spel online speelt.

Zit en praat zelf actief.
Geef geen beurten, maar leg het bij de groep: wie begint?
Ga zelf soms staan (geldt niet voor online).
Schakel de spelers in bij taken zoals het verdelen of verplaatsen van de kaarten (geldt niet voor online).
Voor online: geef spelers een beurt als je ziet dat de aandacht verzwakt

Bewaak groepsdynamiek

Het is belangrijk dat je de groepsdynamiek goed in de gaten houdt en vriendelijk ingrijpt waar nodig. Iedereen moet aan bod kunnen komen en zich veilig voelen. De sfeer moet positief en prettig zijn.

Voorkom dat het speler het spel domineert, geef anderen het woord.
Zorg dat niet altijd dezelfde argumenten /onderwerpen gebruikt worden door een speler, vermijd open deuren.
Let op dat spelers bij een individuele keuze die ook echt zelf bepalen.
Maak een eind aan onderonsjes: we houden het in de groep.
Zet ze hard aan het werk. Lachen is prima, maar het is een serieus spel.

Stel gerust

Op enig moment tijdens het spelen worden de spelers bezorgd: of het wel goed gaat, er niet te veel kaarten op een stapel liggen, er te weinig tijd is. Stel de spelers gerust.

Complimenteer regelmatig: het gaat heel goed zo
Geef aan bij zorgen: ik houd dat in de gaten

Nog een paar algemene tips

Zorg dat het bordspel in huis is.
Neem post-it’s en pennen voor de deelnemers.
Lees vooraf de instructie in de handleiding door, zodat je de tekst soepel uitspreekt.
Vraag om telefoons etc. op stil te zetten en weg te leggen.
Leg het spel niet uit aan de spelers, begin gewoon.
Lees de instructies per stap helemaal voor. Herhaal kort de kernwoorden.
Tussentijds verdwijnen er tipkaarten uit het spel. Soms vinden spelers dit jammer. Maak tussendoor foto’s van de tipkaarten die op het bord liggen. (Voor online geldt dit niet: je hebt de powerpoint met alle kaartjes als referentie).

Denk na over het vraagstuk

Je begint het spel vanuit een vraagstuk. Dit vraagstuk bedenk je niet tijdens het spel, maar vóór je begint met spelen. De vraag kan iets voor de korte termijn zijn, zoals: ‘Hoe maken wij de aanvraag parkeervergunning toegankelijk op onze website?’ Of voor de lange termijn, zoals: ‘Hoe geven we uitvoering aan onze dienstverleningsprincipes?’

Beide soorten vraagstukken zijn prima. Speel je het spel met een vraag voor de lange termijn? Dan kan het helpen om het spel meerdere keren te spelen, met verschillende soorten mensen (rollen). Dit levert dan ook telkens nieuwe gesprekken en inzichten op.

Kies met welke tipkaarten je speelt

Heb je een goed vraagstuk bedacht? Kies dan ongeveer 40 tipkaarten uit die passen bij het vraagstuk. Je vindt alle tipkaarten op de website van Optimaal Digitaal. Heb je iets minder of meer dan 40 tipkaarten gekozen? Geen probleem!

Verwerk de uitkomsten van het spel

Nog belangrijker dan het spel spelen, is aan de slag gaan met de acties die uit het spel komen. Hoe verwerk je de uitkomsten? En hoe ga je vervolgacties plannen? Het antwoord op deze vragen hangt af van hoe je organisatie is ingericht. Praat hierover met elkaar, het liefst al vóór je begint met spelen.

Inspiratie

Je kunt het Optimaal Digitaal Spel op verschillende manieren inzetten. Lees in onze blogs hoe andere mensen het spel hebben ingezet in hun organisatie.

Contact

Heb je vragen over het spel of heb je hulp nodig? Neem dan contact op met projectleider Elka Helmers. Stuur een mail naar elka.helmers@ictu.nl of info@gebruikercentraal.nl.

Voor nu: Veel speelplezier! En laat ons weten wat je aan het spel hebt gehad.